ناگفته پیداست که تواضع و فروتنى نقطه مقابل تکبر و فخرفروشى است و جدا سازى بحثهاى کامل این دو از یکدیگر مشکل یا غیر ممکن است و لذا هم در آیات و روایات اسلامى و هم در کلمات بزرگان اخلاق این دو به یکدیگر آمیخته شده است، نکوهش از یکى ملازم تمجید و ستایش از دیگرى است و ستایش از یکى همراه با نکوهش از دیگرى مى&rlm باشد، درست مثل اینکه بحثهاى مربوط به ستایش و تمجید از علم جداى از نکوهش از جهل نیست و نکوهش از جهل همراه ستایش علم است.
با این حال مفهوم این سخن آن نیست که ما بحثهاى مربوط به تواضع را نادیده گرفته و به آنچه در بحث زشتى تکبر و استکبار گفتیم بسنده کنیم. بخصوص اینکه نسبت&rlm بین تکبر و تواضع به اصطلاح نسبت میان ضدین است نه وجود و عدم. هم تکبر یک صفت وجودى است و هم تواضع و هر دو در مقابل یکدیگر قرار دارند، نه از قبیل وجود و عدم که سخن از یکى الزاما همراه با نفى دیگرى باشد.
در روایات اسلامى نیز به این معنى اشاره شده است از جمله از على(ع) مى&rlm خوانیم: « ضادوا الکبر بالتواضع به وسیله تواضع با تکبر که ضد آن است مقابله کنید» .
با این اشاره به قرآن باز مى&rlm گردیم و آیات مربوط به مساله تواضع را گلچین کرده، مورد بررسى قرار مى&rlm دهیم(هر چند آیاتى که به کنایه یا به ملازمه به آن اشاره مى&rlm کند بیش از اینها است).
1- یایها الذین آمنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتى الله بقوم یحبهم و یحبونه اذلة على المؤمنین اعزة على الکافرین... (سوره&rlm مائده،آیه&rlm 54)
2- و عباد الرحمن الذین یمشون على الارض هونا و اذا خاطبهم الجهلون قالوا سلاما (سوره&rlm فرقان،آیه&rlm 63)
3- واخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین (سوره&rlm شعراء،آیه&rlm 215)
شامل 17 صفحه فایل word قابل ویرایش
لینک منبع و پست :http://campiran.ir/project-101988-%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%85%d9%82%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b6%d8%b9-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%aa%d9%86%d9%89/
- ۹۵/۰۶/۱۳